Uraz łąkotki

Obrażenia łękotek stawu kolanowego występują przeważnie u ludzi młodych oraz aktywnych fizycznie, uprawiających rozmaite formy sportu wyczynowego lub rekreacyjnego.

Na częstość ich występowania wpływają takie czynniki jak:

• wrodzone schorzenia stawu kolanowego,
• predyspozycje konstytucjonalne,
• nabyte odchylenia w obrębie kolana z zaburzeniem prawidłowej mechaniki,
• czynniki urazowe
• zmiany zwyrodnieniowe

Decydującą rolę przypisuje się jednak czynnikom urazowym i rozwijającym się w obrębie łękotek zmianom zwyrodnieniowym.

Mechanizm urazu. 

Patomechanizm uszkodzeń łękotek jest złożony. Podczas zgięcia kolana, przy rotacji wewnętrznej lub zewnętrznej i nagłym odwiedzeniu podudzia dochodzi do przemieszczenia łękotki do stawu, a szybkie prostowanie kolana powoduje zakleszczenie jej między kłykciami i rozerwanie. Moment obrotu w stawie kolanowym przy dużym zgięciu i ustawieniu podudzia w pozycji szpotawej lub koślawej może prowadzić również do rozerwania łękotki. U sportowców, w wielu dyscyplinach sportowych, w czasie treningów i zawodów, mają miejsce opisane powyżej, niekontrolowane ruchy w stawach kolanowych, w wyniku których może dojść do uszkodzeń łękotek

Dyscyplinami najbardziej narażonymi na uszkodzenia łękotek są:

• piłka nożna,
• judo,
• zapasy,
• siatkówka,
• hokej na lodzie,
• lekkoatletyka

Objawy uszkodzenia łękotki

1. Przymusowe ustawienie kończyny (w przypadkach bloku),
2. Wysięk w kolanie,
3. Zanik mięśnia czworogłowego z osłabieniem jego napięcia,
4. Wysięku w stawie,
5. Bolesność,
6. Uciskowa szpary stawowej,
7. Dodatnie testy łąkotkowe,
8. Upośledzenie wydolności   stawu.

Diagnostyka. 

W diagnostyce uszkodzeń stosuje się :

1. Aspirację i badanie płynu stawowego,
2. Ocenę i badanie stabilności za pomocą aparatów,
3. Radiologiczne: standardowe, specjalne, artrografię,
4. Badania laboratoryjne
5. Tomografię rezonansu magnetycznego (MR),
6. Ultrasonografię,
7. Badanie w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym,
8. Artroskopię,
9. Inne metody (termografia, scyntygrafia i inne).

Leczenie

Leczenie nieoperacyjne (zachowawcze)- leczenie nieoperacyjne można brać pod uwagę jedynie w przypadku tzw. uszkodzenia przytorebkowego łękotki. Stosuje się wtedy odpowiednio długie unieruchomienie kończyny.

Leczenie operacyjne:

1. Wycięcie łękotki – czyli meniscectomia, może być wykonane:

• metodą otwartą (artrotomia) - zarezerwowana dla specjalnie trudnych przypadków
• metodą zamkniętą (artroskopia) - obecnie najczęściej stosowana.

W czasie tego zabiegu wycina się wszystkie nieprawidłowe, uszkodzone i niestabilne części łękotki.

Najistotniejsze różnice pomiędzy otwartą a artroskopową meniscectomią to:

• krótszy całkowity okres leczenia
• zdecydowanie szybszy powrót do codziennej i sportowej aktywności
• oraz lepsze wyniki kliniczne

2. Naprawa - szew łękotki

Największą niedogodnością dla chorego w tej metodzie leczenia jest:

• konieczność stosowania stosunkowo długiego unieruchomienia,
• oraz wyraźnie dłuższy okres całkowitego leczenia i powrotu do aktywności fizycznej, w tym sportowej, niż po wycięciu.

Z tego powodu w wielu ośrodkach zeszycie uszkodzonej łękotki wykonuje się najczęściej tylko w przypadkach współistnienia uszkodzeń więzadłowych (ACL) wymagających chirurgicznego zaopatrzenia.

3. Zastąpienie łękotki

• przeszczepy,
• protezy,
• substytuty

Uszkodzona łękotka może być zastąpiona przez:

• przeszczep, protezę,
• substytut – z więzadła, rzepki, ścięgna mięśnia czworogłowego

U sportowców wyczynowych, w przypadku uszkodzenia łękotki stawu kolanowego, leczeniem z wyboru jest obecnie artroskopia operacyjna - zamknięta meniscectomia

Leczenie usprawniające

Bardzo istotnym elementem postępowania chirurgicznego w przypadkach uszkodzenia łękotki stawu kolanowego jest właściwe leczenie usprawniające. Celem leczenia usprawniającego jest zabezpieczenie chorego przed wystąpieniem wczesnych i późnych powikłań pooperacyjnych oraz uzyskanie wydolnego stawu kolanowego odpowiednio przygotowanego do spodziewanych obciążeń w czasie aktywności sportowej. Powrót chorego z uszkodzeniem łękotki stawu kolanowego do poprzedniej aktywności sportowej zależy od wielu czynników, głównie jednak od zastosowanego leczenia. Najszybciej operowani wracają do sportu po zastosowaniu zamkniętej meniscectomii  (3-4 tygodnie od zabiegu), nieco później po zeszyciu łękotki (3-5 miesięcy).