Oparzenia

OPARZENIE- jest to następstwo zadziałania na skórę wysokiej temperatury.

Wyróżniamy 4 rodzaje oparzeń ze względu na przyczynę:

a) cieplne (termiczne)- efekt zadziałania na skórę płynów, przedmiotów, które mają dużą temperaturę.

b) chemiczne- efekt zadziałania na skórę stężonych związków chemicznych (kwasy i zasady). Im większe ich stężenie tym rany są większe. Głębokość oparzenia zależy od stężenia i długości działania.

c) elektryczne- efekt działania na skórę prądu elektrycznego. Dzielą się na:

• błyskowe- efekt zadziałania na skórę prądu elektrycznego. Zazwyczaj nie powodują zmian ustrojowych.
• kontaktowe- jest to skutek działania rażącego działania prądu o wysokim napięciu. Powodują głębokie zmiany miejscowe, prąd przechodzi przez całe ciało , dochodzi do zatrzymania oddechu i krążenia.

d) popromienne- efekt zadziałania nadmiernej ilości promieniowania jonizującego (np.w wyniku awarii urządzenia emitującego promieniowanie jonizujące). 

Rodzaje oparzeń ze względu na rozległość:

• głowa 9%
• szyja 1%
• tułów przód i tył po 18%
• kończyna górna 9%
• kończyna dolna 9%

Wyróżniamy tutaj oparzenia:

• lekkie- gdy jest mniej niż 15% oparzeń I i II-go stopnia lub mniej niż 5% oparzeń 3 stopnia. Mogą być objawy ogólno-ustrojowe, ale nie powodują zaburzeń zagrażających życiu. Osoba musi być hospitalizowana.
• średnie-  od 15 do 30% oparzeń I i II-ego stopnia, lub 5-15% III-ego stopnia. Jeśli te oparzenie jest zaniedbane, może dojść do wstrząsu i zgonu.
• ciężkie- powyżej 30% oparzeń I i II-ego stopnia, lub powyżej 15% oparzeń III-ego stopnia.

OBJAWY OPARZEŃ:

W miejscu zadziałania czynnika parzącego występują objawy miejscowe, czyli stopnie oparzenia:

- I stopień- dotyczy uszkodzeń naskórka, czyli uszkodzenie powierzchniowe, występuje zaczerwienienie, ból, pieczenie, obrzęk (np.oparzenie słoneczne powoduje że oparzony naskórek schodzi.

- II stopień- dzieli się na:

a) powierzchniowe- dotyczy uszkodzeń naskórka i powierzchniowej warstwy właściwej, występują: pęcherze z płynem surowiczym, ból, pieczenie, obok pęcherza jest zazwyczaj zaczerwienienie, obrzęk.

b) głębsze- następuje całkowite zniszczenia całej grubości skóry właściwej. Występuje pęcherz (dno pęcherza jest pokryte białą twardą skórką- jest to warstwa skóry właściwej, wypełniona płynem surowiczym). Zniszczone są mieszki włosowe, gruczoły łojowe, potowe, pozostaje blizna po oparzeniach.

- III stopnia- powstaje na skutek zadziałania bardzo wysokiej temperatury, prądu lub bardzo stężonego związku chemicznego. Następuje uszkodzenie całej grubości skóry i zniszczenie tkanek położonych pod nią. Tkanki ulegają obumieraniu (głęboka martwica), powstaje ziejąca rana i pokrywa się ona ciemnobrunatnym strupem.

- IV stopnia- występuje zwęglenie, poszczególne warstwy ciała ulegają zwęgleniu (spaleniu). Powstaje na skutek porażenia prądem o bardzo wysokim napięciu.

OBJAWY KLINICZNE:

- zmiany ogólnoustrojowe (choroba oparzeniowa):

a) wstrząs- bezpośrednio po oparzeniu (wstrząs hipowolemiczny- nagłe zmniejszenie się krwi krążącej),

b) okres reakcji katabolicznych- okres rozkładu, cofania się częściowych zmian, które zaszły w okresie wstrząsu. Następuje częściowe cofanie się osocza do naczyń (większość osocza ucieka przez ranę na zewnątrz), w miejscu gdzie nie ma skóry następuje zniesienie czynności skóry m.in. funkcji regulacji. Aby nie doszło do deficytu ciepła, występuje bardzo szybka przemiana materii- spalanie tłuszczów, węglowodanów i białka. Następuje zanik mięśni, utrata masy ciała, jest ogromne niebezpieczeństwo zakażenia.

c) okres wyniszczenia organizmu i zgonu lub okres zdrowienia.

POSTĘPOWANIE:

• należy jak najszybciej udzielić pomocy,
• należy jak najszybciej odciągnąć osobę od źródła gorącego, ugasić palące się ubranie kocem lub kładąc na ziemię.
• jak najszybciej odsłonić poparzone miejsce, zdjąć ubranie, jeśli doszło do przyklejenia go do skóry nie należy go odrywać,
• jeśli oparzenie dotyczy ręki lub dłoni, należy zdjąć wszystkie pierścionki, bransoletki i inną biżuterię,
• miejsce oparzenia polewamy dużym strumieniem zimnej wody i robimy zimny okład na poparzone miejsce. Schładzanie powoduje zmniejszenie stopnia poparzenia, zmniejsza ból, ciepło nie jest przekazywanie do głębiej leżących tkanek, zmniejsza ilość wytwarzania ciał oparzeniowych.
• nie należy miejsca oparzenia polewać alkoholem,
• czas schładzania wynosi od 20 – 30 min.
• po schłodzeniu, jeżeli nie ma rany, można spryskać miejsce pianką (I-ego stopnia- pentanol), jeżeli jest rana, to przykrywamy ją jałowym opatrunkiem. Nie wolno używać tkanin rozpuszczalnych np. chusteczek higienicznych.  Oparzonej twarzy nie okrywamy niczym!!!
• jeżeli wystąp[i pęcherz to nigdy go nie przekłuwamy,
• jeśli osoba jest we wstrząsie to nie podajemy nic doustnie,
• gdy powierzchnia oparzeniowa jest duża, stopniowo schładzamy miejsce, gdyż może dojść do szoku termicznego w wyniku gwałtownego zadziałania zimnej temperatury na całą powierzchnię.