Obrażenia łękotek stawu
kolanowego występują przeważnie u ludzi młodych oraz aktywnych fizycznie,
uprawiających rozmaite formy sportu wyczynowego lub rekreacyjnego.
Na częstość
ich występowania wpływają takie czynniki jak:
- wrodzone schorzenia stawu kolanowego,
- predyspozycje konstytucjonalne,
- nabyte odchylenia w obrębie kolana z zaburzeniem prawidłowej mechaniki,
- czynniki urazowe
- zmiany zwyrodnieniowe
Decydującą rolę przypisuje się jednak czynnikom urazowym i
rozwijającym się w obrębie łękotek zmianom zwyrodnieniowym.
Mechanizm urazu.
Patomechanizm
uszkodzeń łękotek jest złożony. Podczas zgięcia
kolana, przy rotacji wewnętrznej lub zewnętrznej i nagłym odwiedzeniu podudzia
dochodzi do przemieszczenia łękotki do stawu, a szybkie prostowanie kolana
powoduje zakleszczenie jej między kłykciami i rozerwanie. Moment obrotu w stawie kolanowym przy dużym
zgięciu i ustawieniu podudzia w pozycji szpotawej lub koślawej może prowadzić również
do rozerwania łękotki. U
sportowców, w wielu dyscyplinach sportowych, w czasie treningów i zawodów, mają
miejsce opisane powyżej, niekontrolowane ruchy w stawach kolanowych, w
wyniku których może dojść do uszkodzeń łękotek
Dyscyplinami
najbardziej narażonymi na uszkodzenia łękotek są:
- piłka nożna,
- judo,
- zapasy,
- siatkówka,
- hokej na lodzie,
- lekkoatletyka
Objawy
uszkodzenia łękotki
- Przymusowe ustawienie kończyny (w przypadkach bloku),
- Wysięk w kolanie,
- Zanik mięśnia czworogłowego z osłabieniem jego napięcia,
- Wysięku w stawie,
- Bolesność,
- Uciskowa szpary stawowej,
- Dodatnie testy łąkotkowe,
- Upośledzenie wydolności stawu.
Diagnostyka.
W diagnostyce uszkodzeń stosuje się :
- Aspirację i badanie płynu stawowego,
- Ocenę i badanie stabilności za pomocą aparatów,
- Radiologiczne: standardowe, specjalne, artrografię,
- Badania laboratoryjne
- Tomografię rezonansu magnetycznego (MR),
- Ultrasonografię,
- Badanie w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym,
- Artroskopię,
- Inne metody (termografia, scyntygrafia i inne).
Leczenie
Leczenie
nieoperacyjne (zachowawcze)- leczenie
nieoperacyjne można brać pod uwagę jedynie w przypadku tzw. uszkodzenia
przytorebkowego łękotki. Stosuje się wtedy odpowiednio długie unieruchomienie
kończyny.
Leczenie operacyjne:
1. Wycięcie
łękotki – czyli
meniscectomia, może być wykonane:
- metodą otwartą (artrotomia) - zarezerwowana dla specjalnie trudnych przypadków
- metodą zamkniętą (artroskopia) - obecnie najczęściej stosowana.
W czasie tego zabiegu wycina się wszystkie nieprawidłowe,
uszkodzone i niestabilne części łękotki.
Najistotniejsze różnice pomiędzy otwartą a artroskopową
meniscectomią to:
- krótszy całkowity okres leczenia
- zdecydowanie szybszy powrót do codziennej i sportowej aktywności
- oraz lepsze wyniki kliniczne
2. Naprawa - szew
łękotki
Największą niedogodnością dla chorego w tej metodzie leczenia jest:
- konieczność stosowania stosunkowo długiego unieruchomienia,
- oraz wyraźnie dłuższy okres całkowitego leczenia i powrotu do aktywności fizycznej, w tym sportowej, niż po wycięciu.
Z tego powodu w
wielu ośrodkach zeszycie uszkodzonej łękotki wykonuje się najczęściej tylko w
przypadkach współistnienia uszkodzeń więzadłowych (ACL) wymagających
chirurgicznego zaopatrzenia.
3. Zastąpienie
łękotki
- przeszczepy,
- protezy,
- substytuty
Uszkodzona
łękotka może być zastąpiona przez:
- przeszczep, protezę,
- substytut – z więzadła, rzepki, ścięgna mięśnia czworogłowego
U sportowców wyczynowych, w
przypadku uszkodzenia łękotki stawu kolanowego, leczeniem z wyboru jest obecnie
artroskopia operacyjna - zamknięta meniscectomia
Leczenie
usprawniające
Bardzo istotnym
elementem postępowania chirurgicznego w przypadkach uszkodzenia łękotki stawu
kolanowego jest właściwe leczenie usprawniające. Celem leczenia usprawniającego jest zabezpieczenie chorego przed
wystąpieniem wczesnych i późnych powikłań pooperacyjnych oraz uzyskanie
wydolnego stawu kolanowego odpowiednio przygotowanego do spodziewanych obciążeń
w czasie aktywności sportowej. Powrót chorego z uszkodzeniem łękotki stawu
kolanowego do poprzedniej aktywności sportowej zależy od wielu czynników,
głównie jednak od zastosowanego leczenia. Najszybciej operowani
wracają do sportu po zastosowaniu zamkniętej meniscectomii (3-4 tygodnie od zabiegu), nieco później po
zeszyciu łękotki (3-5 miesięcy).